УРОЛИТИАЗ КАСАЛЛИГИ

Уролитиаз ва унинг намоён бўлиши билан амалиётда қатнашадиган уролог бошқа урологик касалликларга қараганда тез-тез дуч келиши керак. Кўриб турганимиздек, урологиянинг алоҳида мутахассислик сифатида туғилиши Гиппократ даврида (милоддан аввалги VI-V аср) бошланган, яъни ўша даврда тошни қовуқдан олиб ташлаши мумкин бўлган одамлар мавжуд бўлган.

Ўзбекистон ҳудудида буйрак тошлари кенг тарқалган (ҳатто «эндемик» атамани қўллашимиз мумкин). Иқлимнинг ўзига хос хусусиятлари, ичимлик суви сифати, минтақамизда овқатланиш маданияти туфайли.

Ҳозирги вақтда сийдик йўлидаги тошларни олиб ташлаш учун қуйидаги усуллар мавжуд

1. Тиббий усуллар.

2. Очиқ қорин бўшлиғидаги операция

3. Эндоскопик операциялар.

- Перкутан (тери орқали) нефролитотрипсия

- Уретероскопия. Цистоуретероскопия

4. 4. Масофавий шок тўлқинли литотрипсия (ДУВЛТ) - энг кам шикастли усул. Тошлар зарба тўлқинининг узоқдан таъсирида йўқ қилинади. Тошларни вайрон қилувчи қурилма «масофавий» литотриптер деб аталади. Тешиклар ва тирқишларга эҳтиёж йўқ. Бу усул энг муҳими билан боғлиқ ҳолда кенг қўлланилади. Литотрипсия усули уролитиаз даволаш учун бошқа оператив ва минимал инвазив усуллардан кўра камроқ асоратлар билан тавсифланади. Бу усул, шунингдек, буйрак тошларини олиб ташлаш учун бошқа аралашувларга қараганда арзон - Америка шифокорларининг тахминларига кўра, ўртача 37%. Бундан ташқари, ЭСWЛ қисқа муддатдаги оғриқни, шунингдек, оғриқни қисқартириш муддати билан тавсифланади. ЭСWЛ дан кейин бемор тезроқ уйга кетади ва иш жойига қайтади.

Сўнгги уч йил давомида биз ушбу усулни жуда яхши натижалар билан амалга оширдик. Клиникамизда, литотрипсия сеанси одатда ўртача 1 соат давом этади, бу вақт давомида бемор 4000 та зарба тўлқини олиши мумкин. Одатда, литотрипсия учун муолажа кам энергияли зарарли тўлқинлар ва пульслар орасидаги узоқ масофалар билан бошланади. Бу беморга жараёнга мослашишига имкон беради. Секин-аста, зарба тўлқинларининг кучи ва частотаси ортади. Тошнинг яқинидаги зарба тўлқинлари йўлида суяк бўлса (масалан, чекка), бу жараён янада оғриқли бўлади, чунки тўлқин суякда бироз резонанс келтириб чиқаради.

Ва ниҳоят, таъкидлашни истардимки, тошларни олиб ташлашнинг ҳар бир усули ўз кўрсатмаларига ва қарши кўрсатмаларга эга, беморни шифокор томонидан батафсил маълумот билан таъминлаш керак. Бундан ташқари, шифокор билан гаплашаётганда, тошни олиб ташлаш усули қандай бўлишидан қатъий назар, юзага келиши мумкин бўлган асоратларни ва уларни бартараф этиш чораларини муҳокама қилишингиз керак. Фақат беморнинг ўзаро тушуниш ва ўзаро ишончини мустаҳкамлаш ва шифокор даволашнинг муваффақияти кафолатлайди.